mgr Katarzyna Szczechowiak
Dietetyk kliniczny, psycholog
Vitavis
HELICID®MAX
Dlaczego wprowadzamy zalecenia żywieniowe w chorobie refluksowej
– czyli „skoro biorę tabletki, to po co się męczyć?”
Dietetyk kliniczny, psycholog
Aktywny udział pacjenta w leczeniu
– receptą na sukces!
Poprzez swoje zaangażowanie i dokonywanie właściwych wyborów żywieniowych – również w oparciu o obserwowanie reakcji organizmu – możemy więc znacząco zwiększyć szanse na sukces i wyzdrowienie. Co ważne, nasze spostrzeżenia dotyczące wpływu poszczególnych produktów na nasilenie objawów są istotą indywidualnego podejścia do żywienia w refluksie żołądkowo-przełykowym. Dlaczego wspomaganie leczenia dietą jest tak istotne? Rodzaj spożywanego jedzenia może silnie wpływać na pracę przewodu pokarmowego, wspomagając jego regenerację w przypadku podrażnienia i zmniejszając nasilenie objawów.
Jeśli jednak, mimo wprowadzonego leczenia, sięgamy po produkty zaostrzające przebieg choroby, działamy przeciwstawnie do leków, zmniejszając ich skuteczność, a w konsekwencji podnosimy ryzyko poważnych powikłań. Pamiętajmy, że nieleczony refluks (systematyczne podrażnianie przełyku kwaśną treścią żołądka i wywołany tym stan zapalny) może prowadzić do rozwoju zmian przednowotworowych w postaci przełyku Barretta, a w konsekwencji do raka przełyku.
Mechanizm działania poszczególnych produktów w chorobie refluksowej, czyli dlaczego nasze codzienne wybory mają znaczenie
unikamy
Obniżenie napięcia dolnego zwieracza przełyku (LES)
czekolada
kawa
mocna herbata
napar z mięty
alkohol
Nasilenie przejściowej relaksacji dolnego zwieracza przełyku (TLESR)
tłuszcz i tłuste potrawy
cebula
czosnek
por
Pobudzenie receptorów czuciowych w przełyku
cytrusy
soki z cytrusów
pomidory
sok z pomidorów
ostre przyprawy
Opóźnienie opróżniania żołądka
czosnek
czekolada
Nasilenie wydzielania soku żołądkowego
kawa
alkohol
Praktyka i przykłady posiłków wskazanych w chorobie refluksowej
wprowadzamy
Neutralizacja kwaśnej zawartości przełyku i ułatwienie opłukiwania ścianek przełyku
chude i półtłuste produkty
jogurt naturalny
mleko
kefir
woda o dużej zawartości wapnia
Usprawnienie pracy przewodu pokarmowego, przyspieszenie opróżniania żołądka
dieta bogata w błonnik
dieta bogata w błonnik
dieta bogata w błonnik
dieta bogata w błonnik
Praktyka i przykłady posiłków wskazanych w chorobie refluksowej
-
Spożywaj regularnie mniejsze porcje, częściej (w 5-6 posiłkach) i powoli (połykanie powietrza przy szybkim jedzeniu wpływa na zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej i nasilenie objawów).
-
Wprowadź bardziej rozdrobnione posiłki (zupy kremy, ziemniaki purée, koktajle).
-
Pamiętaj, że zmniejszenie masy ciała w przypadku nadwagi i otyłości z pomocą umiarkowanej aktywności fizycznej (skutkujące redukcją zawartości wisceralnej tkanki tłuszczowej) obniża ciśnienie w obrębie jamy brzusznej.
-
Wyeliminuj tłuste, smażone, także na głębokim tłuszczu, produkty (np. sery żółte, sery pleśniowe, tłuste śmietany, kremy, mięso, placki ziemniaczane, pizza, kebab, frytki).
-
Unikaj zarówno intensywnego wysiłku fizycznego, jak i leżenia po jedzeniu.
-
Obserwuj reakcje organizmu na produkty wskazane i przeciwwskazane.
-
Unikaj spożywania wysokokalorycznych głównych posiłków, po ograniczaniu jedzenia w ciągu dnia (np. w związku z brakiem czasu w pracy), w ramach tzw. „wieczornej biesiady” (przyjmowania większości kalorii wieczorem) i zachowuj odstęp 2-3 h między ostatnim posiłkiem a snem.
dodatkowe zalecenia żywieniowe
śniadanie/kolacja
Sałatka warzywna z tostami z mozzarellą i awokado
- rukola lub mieszanka sałat z dodatkiem łyżeczki oleju rzepakowego
- drobno pokrojona papryka i ogórek
- grillowana cukinia
- 3 tosty z chleba pszenno-żytniego z mozzarellą i awokado (bez masła)
+ Słaba kawa z mlekiem
obiad
Pierś z kurczaka w pieczarkach zapiekana z warzywami
- 120 g fileta z kurczaka zapiekanego w lekkim sosie pieczarkowym (na bazie jogurtu), posypanego mozzarellą
- warzywa pieczone (marchewka, cukinia, bakłażan, papryka)
- 1 łyżka ziemniaków purée z dodatkiem wyłącznie mleka (bez masła)
+ Woda o wysokiej zawartości jonów wapnia
podwieczorek
Koktajl bananowy z dodatkiem malin
- 1/3 szklanki mleka migdałowego (wapń)
- 1 szklanka kefiru naturalnego
- 3/4 szklanki malin
- 1 lekko zielony banan
- 1 łyżeczka maku (wapń)
- konfitura malinowa do smaku
+ Słaba kawa z mlekiem
- Taraszewska A. Zgagi można się pozbyć. Narodowe centrum Edukacji żywieniowej. Dostępne na: https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/zgagi-mozna-sie-pozbyc/. Data dostępu: 17.10.2023.
- Dent J et al. Epidemiology of gastroesophageal reflux disease: a systematic review. Gut 2005; 54: 710-717.
- Lagergren J et al. Symptomatic gastroesophageal reflux as a risk factor for esophageal adenocarcinoma. N Engl J Med 1999; 340: 825-831.
- Pace F et al. Inhibitory pompy protonowej w leczeniu choroby refluksowej przełyku – terapia „na żądanie”. On-demand PPI therapy in GERD. Curr Treat Options Gastroenterol 2008; 11(1): 35-42, tłum. lek. Paweł Lesiak. Dostępne na: https://podyplomie.pl/medycyna/27023,inhibitory-pompy-protonowej-w-leczeniu-choroby-refluksowej-przelyku-terapia-na-zadanie. Data dostępu: 17.10.2023.
- Mulak A. Leki prokinetyczne w Polsce – kiedy i jak stosować? Gastroenterologia Kliniczna 2014; 6(4): 134-142.
- El-Serag HB et al. Update on the epidemiology of gastro-esophageal reflux disease: a systematic review. Gut 2014; 63(6): 871-880.
- Kahrilas PJ et al. GERD: diagnosis and clinical management. Gastroenterology 2017; 152(2): 302-318.
- National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK). (2021). Heartburn, Gastroesophageal Reflux (GER), and Gastroesophageal Reflux Disease (GERD). Dostępne na: https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/acid-reflux-ger-gerd-adults. Data dostępu: 17.10.2023.