Silna zgaga w nocy to uczucie, które skutecznie obniża komfort wypoczynku, sprawiając, że budzimy się niewyspani i rozdrażnieni. W krajach wysoko uprzemysłowionych ten problem dotyczy nawet 40% populacji¹. Jak radzić sobie z atakami zgagi w nocy przy pomocy zwykłych, domowych sposobów?

Zgaga w nocy – objawy

Zgaga, czyli uczucie palącego bólu w przełyku za mostkiem, jest jednym z objawów choroby refluksowej przełyku (ang. gastroesophageal reflux disease, GERD). Oprócz zgagi, GERD objawia się również regurgitacją, czyli powracaniem treści żołądkowej do przełyku, kaszlem, odbijaniem, kwaśnym posmakiem w ustach oraz bólami w nadbrzuszu utrzymującymi się przez kilkadziesiąt minut po zakończeniu posiłku. Jeżeli problem zgagi nasila się w godzinach nocnych, efektem jest narastające uczucie zmęczenia z uwagi na nieprzesypianie kolejnych nocy.

Objawy mogą występować z różnym nasileniem u poszczególnych osób, ale nieleczona całymi latami zgaga często jest źródłem wielu problemów zdrowotnych, w tym nawracających zapaleń gardła i krtani, astmy refluksowej, a także nadżerek refluksowych na powierzchni zębów. Wieloletnia choroba GERD może prowadzić nawet do rozwoju przełyku Barreta – zmiany, która może zapoczątkować raka połączenia przełykowo-żołądkowego¹. Jakie są przyczyny zgagi w nocy?

Przyczyny nocnej zgagi

Symptomy choroby refluksowej, a zwłaszcza ostrej zgagi często nasilają się w nocy. Przypuszcza się, że przyczyną nasilenia objawów zgagi w nocy jest przyjmowanie pozycji leżącej w krótkim czasie po posiłku, co sprzyja przelewaniu się zawartości żołądka do przełyku. Podczas snu dochodzi do fizjologicznego rozluźnienia dolnego zwieracza przełyku oraz spowolnienia klirensu przełykowego, czyli spadku motoryki przełyku oraz zmniejszania ilości wydzielanej śliny. Badania potwierdzają, że odczekanie 2-3 godzin od ostatniego posiłku przed położeniem się spać pozwala zminimalizować dokuczliwe objawy².

Nieco inaczej wygląda sytuacja kobiet spodziewających się dziecka. W ich przypadku paląca zgaga w nocy jest wywołana zmianami hormonalnymi – wzrostem stężenia progesteronu i estrogenu, które zmniejszają napięcie dolnego zwieracza przełyku oraz zwiększeniem objętości macicy uciskającej żołądek³.

Jak sobie radzić ze zgagą w nocy?

Ze zgagą można radzić sobie na wiele sposobów. Istotne znaczenie ma wprowadzenie zmian w diecie – ograniczenie spożycia pokarmów przyczyniających się do refluksu, jak:

• mocna kawa;
• owoce cytrusowe;
• smażone i tłuste potrawy;
• pikantne przyprawy;
• warzywa cebulowe, kapustne i fasolowe;
• słodycze zawierające duże ilości śmietany oraz czekolada i wyroby czekoladowe;
• alkohol.

Te zmiany należy połączyć z modyfikacją rutyny spożywania posiłków. Kolacja powinna być zjadana na 2-3 godziny przed snem, a nie bezpośrednio przed położeniem się spać. W ostatnim posiłku zaleca się uwzględnienie lekkostrawnych składników i zmniejszenie zawartości tłuszczów².

Domowe sposoby na zgagę w nocy obejmują też przyjęcie odpowiedniej pozycji do snu. Wezgłowie powinno być uniesione do kąta około 30⁰. Dzięki temu epizody refluksowe zdarzają się rzadziej, trwają krócej, a przełyk szybciej oczyszcza się z kwaśnej treści. Warto pamiętać, aby w miarę możliwości układać się na lewym boku, co zmniejsza nacisk wywierany na dolny zwieracz przełyku².

Objawy zgagi w nocy mogą nasilać się u osób żyjących w ciągłym stresie. Okazuje się, że kiedy jesteśmy zdenerwowani, jemy rzadziej, ale posiłki są większe i mniej regularne, a także częściej spożywane bezpośrednio przed snem. Osoby narażone na stres często mają też problemy ze snem, co z kolei zaburza motorykę żołądka i stanowi predyspozycję do częstszego pojawiania się zgagi i rozwoju GERD. Warto więc zadbać o relaks na co dzień, aby nie wpaść w to błędne koło².

Co robić, kiedy domowe sposoby nie pomagają radzić sobie ze zgagą? Warto sięgnąć po preparaty dostępne w aptece, jak inhibitory pompy protonowej (IPP) np. omeprazol Helicid^® Max, który cieszy się dużą popularnością ze względu na długi czas działania.

1. Korzonek M. i in., Choroba refluksowa przełyku (GERD) – problem wciąż aktualny, Foru Medycyny Rodzinnej 2014, tom 8, nr 5, strony 201-210;
2. Dudkowiak R. i in., Rola diety i stylu życia w leczeniu choroby refluksowej przełyku, Family Medicine & Primary Care Review 2012, 14,4;
3. Tylec-Osóbka E. i in., Pediatria i Medycyna Rodzinna 2012, 8 (4), str. 315-323.
4. Charakterystyka Produktu Leczniczego Helicid^® Max.