Spożycie alkoholu, zwłaszcza regularne, prowadzi do nieodwracalnych zmian w organizmie człowieka. Wiele negatywnych objawów występuje również u osób, które po napoje procentowe sięgają sporadycznie. Jednym z nich jest silna zgaga po alkoholu. Jakie są przyczyny zgagi i czy można sobie z nią poradzić?

Zgaga po alkoholu – dlaczego się pojawia?

Występowanie zgagi po alkoholu jest powiązane z oddziaływaniem etanolu na przełyk i żołądek. Okazuje się, że zarówno przewlekłe, jak i okazjonalne spożycie alkoholu może być przyczyną zaburzeń motorycznych przełyku. Jego skurcze stają się rzadsze i trwają dłużej. Maleje też ciśnienie w dolnym zwieraczu przełyku (ang. lower esophageal sphincter, LES). Oba te zjawiska są przyczyną refluksu żołądkowo-przełykowego¹. Co ciekawe, dolegliwości są znacznie bardziej intensywne po spożyciu białego wina niż czerwonego lub piwa.

Badania naukowe potwierdzają, że spożycie alkoholu etylowego w niewielkim stężeniu (około 5%) powoduje wzrost wydzielania histaminy, co z kolei pobudza komórki okładzinowe żołądka do wzrostu wydzielania soku żołądkowego. Podobne efekty przynosi picie napojów podlegających fermentacji (np. szampan), ale już nie destylowanych (np. whisky).

Obok etanolu działanie drażniące przypisuje się też innym substancjom zawartym w napojach alkoholowych, jak np. kwas maleinowy i bursztynowy oraz n-metylotyramina¹. Przyczyna zgagi po alkoholu nie jest jednak do końca poznana i nie można wykluczyć, że w przyszłości zostaną wykryte również inne związki, które powodują nieprzyjemne dolegliwości.

Objawy zgagi po alkoholu

Częsta zgaga po alkoholu dotyczy przede wszystkim osób, które po napoje procentowe sięgają sporadycznie. Osoby uzależnione cierpią z tego powodu rzadziej i w mniejszym stopniu z uwagi na wykształcające się mechanizmy kompensacyjne¹. Jak rozpoznać zgagę po alkoholu?

Zwykle zgadze po alkoholu towarzyszą objawy takie jak:

• uczucie pieczenia w przełyku i gardle;
• ucisk w klatce piersiowej (niekiedy wraz z dolegliwościami bólowymi);
• kwaśny posmak w ustach.

Niekiedy klasycznym objawom towarzyszy też czkawka oraz trudności w przełykaniu pokarmu związane z zaburzeniami czynności przełyku².

Jak pozbyć się zgagi po alkoholu?

Zgaga i ból brzucha po alkoholu potrafią utrzymywać się przez wiele godzin po zaprzestaniu konsumpcji.

Doraźną ulgę przynosi przyjmowanie leków alkalizujących, które zmieniają odczyn pH treści żołądka na obojętny. Do tej grupy można zaliczyć m.in. związki magnezu, wapnia i glinu. Inne sposoby na zgagę po alkoholu obejmują antagonistów receptora H2 oraz inhibitory pompy protonowej (IPP). Zmniejszają one wydzielanie kwasu solnego w żołądku.

O ile związki zobojętniające działają przez krótki czas, IPP przynoszą ulgę na wiele godzin. Leki IPP likwidują nie tylko objawy, ale również przyczyny zgagi, czyli nadprodukcję kwasów żołądkowych. Co ważne, leki IPP takie jak omeprazol Helicid^® Max uznane są za bezpieczne i dostępne są w każdej aptece bez recepty.

1. Kasicka-Jonderko A., Alkohol a układ trawienny – czy zawsze trzeba o nim mówić źle?; Przegląd gastroenterologiczny, 2012; 7 (5);
2. Korzonek M. i in., Choroba refluksowa przełyku (GERD) – problem wciąż aktualny, Forum Medycyny Rodzinnej 2014, tom 8, nr 5, 201-210;
3. Jankowska A. i in., Inhibitory pompy protonowej: czy na pewno bezpieczne? Przegląd Gastroenterologiczny, Polski Klub Trzustkowy, vol. 7, no. 3, 2012, pp. 133-137, DOI:10.5114/pg.2012.29878.
4. Charakterystyka Produktu Leczniczego Helicid^® Max.