Jeszcze kilkanaście lat temu szacowano, że z powodu zgagi cierpiało 44% populacji, a u 24% badanych objawy zgagi pojawiały się przynajmniej dwa razy w tygodniu¹. Można spodziewać się, że z uwagi na spożycie coraz większej ilości żywności przetworzonej, statystyki obecnie są znacznie mniej optymistyczne. Nic więc dziwnego, że częściej sięgamy po leki na zgagę. Jakie rodzaje leków na zgagę są dostępne na rynku i czym różnią się one między sobą?

Różnice między lekami na zgagę

Leki na zgagę różnią się od siebie sposobem działania oraz okresem, przez jaki mogą niwelować objawy refluksu. Część może szybko łagodzić objawy zgagi, ale nie likwidować realnej przyczyny problemu. Warto wiedzieć, że leki IPP, a w szczególności omeprazol mają wiele przewag nad innymi produktami na zgagę.⁴

Omeprazol, a leki alkalizujące

Omeprazol ma kilka przewag nad lekami alkalizującymi. Po pierwsze działa poprzez hamowanie pompy protonowej w komórkach okładzinowych żołądka, co zmniejsza produkcję kwasu żołądkowego na poziomie źródłowym. Leki alkalizujące działają natomiast poprzez neutralizację już istniejącego kwasu w żołądku. Dzięki temu omeprazol bardziej efektywnie redukuje ilość kwasu wytwarzanego w żołądku. Ma również bardziej długotrwały efekt, zwykle utrzymujący się przez 24 godziny po pojedynczej dawce, co pozwala na lepszą kontrolę objawów przez cały dzień i noc.

Leki alkalizujące mają krótszy czas działania i często wymagają wielokrotnego stosowania w ciągu dnia. Omeprazol, poprzez swoje działanie hamujące produkcję kwasu, jest bardziej skuteczny w zapobieganiu nawrotom zgagi i objawów refluksu żołądkowo-przełykowego w porównaniu do leków alkalizujących, które działają tylko doraźnie i nie zapobiegają przyszłej produkcji kwasu.

Dodatkowo omeprazol leczy stany zapalne przełyku, które mogą być spowodowane przez refluks kwasu żołądkowego, takie jak refluksowe zapalenie przełyku. Leki alkalizujące nie mają takiego działania terapeutycznego i nie przyspieszają gojenia się zapalenia. Dlatego też omeprazol stosuje się w przypadkach ciężkiej zgagi lub refluksu żołądkowo-przełykowego.

Omeprazol, a famotydyna

Omeprazol ma również wiele przewag nad blokerami receptora H2, w tym famotydyną. Omeprazol, jako Inhibitor Pompy Protonowej (PPI), skuteczniej hamuje wydzielanie kwasu żołądkowego w porównaniu do famotydyny.⁴ PPI działają na końcowy etap produkcji kwasu, co zapewnia większą redukcję kwasowości. Przy długotrwałym stosowaniu famotydyny, organizm może rozwijać tolerancję na lek, co zmniejsza jego skuteczność. Omeprazol nie wykazuje tego samego problemu z tolerancją, co powoduje, że jest częściej zalecany w długoterminowym leczeniu.⁴

Jak poza farmakoterapią radzić sobie ze zgagą? 

Warto pamiętać również o tym, że zmiana nawyków żywieniowych może przynieść znaczną poprawę samopoczucia i zapobiegać występowaniu nieprzyjemnych objawów zgagi  Osobom cierpiącym z powodu GERD zaleca się m.in. ograniczenie spożycia tłuszczów, kofeiny i alkoholu oraz unikanie papierosów¹. Nieprzyjemne objawy mogą być spowodowane regularnym przejadaniem się. Dlatego lepiej jeść mniejsze i regularne posiłki.  Noszenie ciasnych ubrań może wywierać nacisk na żołądek i zwiększać ryzyko refluksu. Osoby ze skłonnością do zgagi powinny unikać leżenia po posiłkach przynajmniej przez 2-3 godziny.

Zgaga nie zawsze musi oznaczać poważniejsze problemy zdrowotne. Sporadycznie występujące objawy zgagi mogą przydarzyć się każdemu, również osobom prowadzącym zdrowy tryb życia. Doraźne leczenie nieprzyjemnych objawów zgagi może być szybkie i proste. IPP dostępne bez recepty np. omeprazol są łatwo dostępne w każdej aptece.

1. Banks M., The modern investigation and management of gastro-oesophageal reflux disease (GORD), Clinical Medicine 2009; 6 (9); 600-604;
2. Świdnicka-Siergiejko A. i in., Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w chorobie refluksowej przełyku. Konsensus Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii 2022, Medycyna Praktyczna 6/2022;
3. Kozłowski J. i wsp., Bezpieczeństwo stosowania inhibitorów pompy protonowej u chorych z przewlekłą chorobą nerek – aktualny stan wiedzy; Varia Medica 2018; tom 2, nr 4, strony 319-325.
4. Sapilak, B. J. (2023). Jak i kiedy stosować omeprazol? . Medycyna Faktów , 16(4(61), 328-332. https://doi.org/10.24292/01.MF.0423.06.