Zgaga jest jednym z podstawowych objawów choroby refluksowej przełyku (ang. gastroesophageal reflux disease, GERD). Jej występowanie obniża komfort życia, a nieleczona zgaga może być przyczyną innych problemów zdrowotnych. Od czego zacząć leczenie zgagi i refluksu?

Leczenie zgagi – jaki lekarz się tym zajmuje?

Pierwszym pytaniem, jakie powinny zadać sobie osoby odczuwające dyskomfort i uczucie palenia w przełyku jest – kiedy należy udać się do lekarza? GERD manifestuje się na wiele sposobów, dlatego medycyna dzieli jego objawy na przełykowe i pozaprzełykowe. Do objawów przełykowych zalicza się:

• pieczenie i ból za mostkiem (czyli zgaga);
• uczucie cofania się treści do przełyku (tzw. regurgitacja).

Z kolei objawy pozaprzełykowe zgagi obejmują refluksowy zespół kaszlowy, refluksowe zapalenie krtani, refluksowy zespół astmatyczny oraz refluksowy zespół nadżerek zębowych¹. Sugeruje się także potencjalny związek między GERD, a innymi problemami zdrowotnymi, w tym:

• zapaleniem gardła i zatok przynosowych;
• nawracającym zapaleniem ucha środkowego;
• idiopatycznym włóknieniem płuc.

Obecnie brakuje jednoznacznych badań, aby potwierdzić wskazane wyżej zależności². Warto jednak zdawać sobie sprawę, że – choć podstawowymi objawami GERD będzie zajmował się lekarz POZ czy specjalista gastroenterolog – refluksowa choroba przełyku budzi zainteresowanie wielu specjalistów, w tym otolaryngologów, pulmonologów, a nawet stomatologów.

Od czego zacząć leczenie zgagi?

Pierwsze objawy zgagi, jak pieczenie w przełyku i kwaśne odbijanie zwykle kierują nas do apteki. Najczęściej kupowane i najłatwiej dostępne leki na zgagę bez recepty to IPP czyli Inhibitory Pompy Protonowej takie jak np. omeprazol. To od nich zaczyna się walkę z dyskomfortem.

Jeśli jednak pomimo stosowania np. omeprazolu zgodnie z ulotką, objawy zgagi nie mijają lub stają się bardzo mocno dokuczliwe, swoje kroki kierujemy do lekarza POZ, który zdecyduje, czy potrzebna będzie poszerzona diagnostyka i/lub leczenie u gastroenterologa.

Leczenie uciążliwej i nawracającej zgagi oraz odbijania czy innych objawów GERD należy rozpocząć od kompleksowej diagnostyki. Podstawowe znaczenie ma wywiad lekarski, w którym lekarz potwierdza występowanie typowych objawów choroby refluksowej. Do badań diagnostycznych zalicza się:

• endoskopię górnego odcinka przewodu pokarmowego (tzw. gastroskopia);
• 24-godzinną pH-metrię;
• manometrię przełyku.

W przypadku podejrzenia GERD lekarz gastroenteorolog może zlecić test również z użyciem inhibitora pompy protonowej (IPP podaje się rano w podwójnej dawce przed pierwszym posiłkiem oraz przed ostatnim posiłkiem w normalnej dawce)³. W nowych wytycznych odchodzi się powoli od przeprowadzania testów z użyciem IPP.

Przed rozpoczęciem leczenia farmakologicznego warto zmodyfikować przyzwyczajenia żywieniowe. Istotne znaczenie ma ograniczenie spożycia alkoholu, kawy oraz tłuszczu. Warto też zwiększyć częstotliwość spożycia posiłków, ale zmniejszyć przyjmowane porcje, a także unikać spożywania obfitych kolacji tuż przed pójściem spać.

Omeprazol w leczeniu zgagi

Omeprazol jest często stosowany w leczeniu zgagi i chorób związanych z nadmiernym wydzielaniem kwasu żołądkowego. Oto kilka przewag omeprazolu nad innymi lekami w tym zakresie:

• Hamuje on wydzielanie kwasu żołądkowego, co likwiduje źródło problemu, a nie tylko objawy.
• Ma długi czas działania, co oznacza, że jedna dawka może zapewnić ulgę przez 24 godziny.
• Jest nie tylko lekiem na zgagę, ale wspiera również gojenie wrzodów spowodowanych nadmiernym wydzielaniem kwasu żołądkowego.
• Jest dobrze tolerowany przez większość osób oraz działa szybko, przynosząc ulgę od zgagi.
• Jest powszechnie dostępny w aptece jako lek bez recepty, co ułatwia dostęp do skutecznego leczenia zgagi.

1. Pietrzak A. M., Rozpoznanie i leczenie choroby refluksowej – Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii 2022 w pigułce, Lekarz POZ 2/2022;
2. Zub K. i in., Pozaprzełykowe manifestacje choroby refluksowej w laryngologii, Lekarz POZ 4/2018;
3. Korzonek M. i in., Choroba refluksowa przełyku (GERD) – problem wciąż aktualny, Forum Medycyny Rodzinnej 2014, tom 8, nr 5, strony 201-210.