Szacuje się, że z powodu refluksowej choroby przełyku może cierpieć nawet co piąty mieszkaniec Polski¹. Typowym objawem refluksu jest zgaga. Ustalenie jej bezpośredniej przyczyny nie zawsze jest jednak proste. Jednym z klasycznych badań rekomendowanych w celach diagnostycznych jest gastroskopia. Co to takiego i jak się przygotować do gastroskopii?

Gastroskopia – co to za badanie?

Gastroskopia (też: endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego) stanowi rodzaj badania, które polega na wprowadzeniu do żołądka endoskopu. To narzędzie wyposażone w giętki przewód zakończony kamerą. Umożliwia osobie badającej wizualną ocenę stanu górnego odcinka przewodu pokarmowego oraz pobranie fragmentów tkanek do badań histopatologicznych, a także przeprowadzenie prostych zabiegów terapeutycznych, jak np. usunięcie polipów.

Wskazania do przeprowadzenia gastroskopii obejmują przede wszystkim³:

• krwawienie z przewodu pokarmowego;
• nawracającą zgagę oraz inne objawy choroby refluksowej przełyku (np. trudności z przełykaniem);
• bóle brzucha i niestrawność;
• podejrzenia zmian nowotworowych;
• dyspepsja.

Przygotowania do gastroskopii

Aby było możliwe sprawne i szybkie przeprowadzenie gastroskopii, należy przygotować się do zabiegu. Przede wszystkim zaleca się niespożywanie pokarmów przez co najmniej 6 godzin poprzedzających badanie oraz nieprzyjmowanie płynów przez 4 godziny. Osoby, które muszą regularnie przyjmować leki o istotnym znaczeniu dla zdrowia (np. kardiologiczne, immunosupresyjne), mogą je zażyć, popijając wodą. Ze względu na możliwe krwawienie z przewodu pokarmowego przed zabiegiem należy skonsultować się z lekarzem odnośnie odstawienia leków zmniejszających krzepliwość krwi.

Na kilka godzin przed badaniem nie należy palić papierosów (w tym elektronicznych), jak również żuć gumy. Natomiast przed samym badaniem należy pamiętać o wyjęciu protez zębowych. Nie zaleca się również mycia zębów przed gastroskopią, ponieważ substancje zawarte w paście mogą pobudzić wydzielanie soków żołądkowych i zafałszować wyniki.

Większość z nas zastanawia się, czy gastroskopia boli. Z pewnością w nie jest to zabieg przyjemny, a dolegliwości bólowe mogą się pojawić zarówno w jego trakcie, jak i po zakończeniu badania. Nie powinny być jednak szczególnie uciążliwe ani utrzymywać się przez długi czas.

Gastroskopia – przebieg badania

Badanie gastroskopowe zazwyczaj trwa od kilku do kilkunastu minut, choć jego całkowity czas trwania zależy od wielu czynników, jak rodzaj i charakter wykrytych zmian, a także liczba wycinków pobieranych podczas badania.

Gastroskopię przeprowadza się w pozycji leżącej po miejscowym znieczuleniu gardła roztworem lidokainy. Zazwyczaj nie ma potrzeby stosowania anestezji, choć gastroskopia w znieczuleniu ogólnym w określonych przypadkach jest zalecana. Często przeprowadza się ją u dzieci, pacjentów psychicznie chorych, jak również osób, które wykazały brak tolerancji podczas badania i np. reagowały niepowstrzymanymi wymiotami po wprowadzeniu endoskopu.

Co wykryje gastroskopia?

Gastroskopia pozwala wykryć szereg różnego rodzaju schorzeń układu pokarmowego już na wczesnym etapie ich rozwoju. Wśród nich można wymienić m.in. nowotwory przełyku i żołądka, chorobę wrzodową żołądka, żylaki przełyku oraz stany zapalne³.

Obecnie gastroskopia jest standardowym badaniem diagnostycznym w leczeniu chorób żołądka i przełyku, nie zawsze będzie jednak najlepszym wyborem. Przeciwwskazania do jej przeprowadzenia obejmują ostrą niewydolność oddechową lub sercową, zawał serca i ostry zespół wieńcowy, a także problemy z krzepliwością krwi^3,4.

Wiele osób obawia się gastroskopii, bo kojarzy się z dyskomfortem, warto jednak pamiętać, że jeżeli są wskazania do wykonania gastroskopii – nie powinniśmy z niej rezygnować. Badanie to pozwala na precyzyjną diagnozę, a co za tym idzie – skuteczne leczenie dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

1. https://podyplomie.pl/medycyna/16431,leczenie-choroby-refluksowej-przelyku.
2. Świdnicka-Siergiejko A. i in., Postępowanie diagnostyczno terapeutyczne w chorobie refluksowej przełyku. Konsensus Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii 2022, Medycyna Praktyczna 6/2022.
3. https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/51054,gastroskopia [dostęp: 24.10.2023 r.].
4. Cooper GS. Indications and contraindications for upper gastrointestinal endoscopy. Gastrointest Endosc Clin N Am. 1994;4(3):439-454.